Schotland
Schotland, het land van mythen en legendes, doordrenkt met een rijke geschiedenis en adembenemende landschappen. Maar ook een land dat een beeldhouwkunsttraditie heeft die even diep geworteld is als zijn glorieuze verleden. Van oude stenen monumenten tot moderne meesterwerken, beeldhouwkunst in Schotland heeft een indrukwekkend erfgoed dat de unieke geest van het land weerspiegelt. Als je schrijft over Schotland ontkom je niet aan een gezonde dosis, of misschien wel overdosis, aan geschiedenis. Ik zal proberen het zo beknopt mogelijk te houden. In 2023 was ik zelf bijna een maand op ontdekkingstocht in Schotland, weer een heerlijke combinatie van natuur, reizen en creativiteit.
Een reis door de tijd
Als je al eerder mijn blogs hebt gelezen, dan weet je dat ik een nieuwe serie heb over twee van mijn favoriete onderwerpen: beeldhouwen en reizen. Als je die vorige blog hebt gemist, geen zorgen! Je kunt hem HIER lezen. In deze nieuwe blog duik ik dieper in de wereld van Schotse beeldhouwkunst. Een reis die je niet wilt missen!
Stel je voor: je wandelt door de ruige landschappen van Schotland. Je voelt de geschiedenis om je heen, net zoals de mist die door de heuvels kruipt en om je enkels dwarrelt. Maar wist je dat deze geschiedenis niet alleen in kastelen en forten leeft, maar ook in de stenen zelf? Ja, je leest het goed, de stenen hebben een verhaal te vertellen.
Laten we beginnen met de oorsprong van de Schotse beeldhouwkunst, en die gaat ver terug (6e eeuw voor Christus). Denk aan de tijd van de Keltische cultuur, waar mystieke stenen cirkels zoals Callanish en de Standing Stones of Stenness werden opgericht op afgelegen plekken. Deze stenen cirkels zijn niet alleen technische hoogstandjes, maar ook mysterieuze werelden die je fantasie prikkelen en je meenemen naar het contact dat oude Schotten hadden met de natuur en het universum.
Die liefde voor natuur en kosmos was allesomvattend in het Keltische wereldbeeld. Niet alleen dus in hun dagelijks leven, maar ook in hun kunst, inclusief beeldhouwkunst. Voor de Kelten waren bomen, rivieren, stenen en heuvels niet zomaar dingen. Nee, deze elementen waren als levende wezens met hun eigen geest en energie. Schotland is niet voor niets het land van mythen en legenden. Die stenen cirkels en menhirs waren eigenlijk hun spirituele hotspot, waar ze hele ceremonies en rituelen hielden om de krachten van de natuur en het universum te eren.
Ook dachten de Kelten dat de zon, maan en sterren invloed hadden op hun dagelijkse leven. Sommige van die stenen cirkels en monumenten waren letterlijk gericht op de bewegingen van de hemellichamen. De Keltische kunst en beeldhouwkunst bevat knooppunten, spiralen, dierenfiguren en andere motieven die werden gebruikt om deze verbindingen uit te drukken. Tot aan vandaag de dag blijft die verbinding een belangrijk aspect in de Schotse cultuur en identiteit. Ook is het een element dat kunstenaars blijven verkennen en uitdrukken in hun creaties. Maar dan sla ik ‘ineens’ hele tijdperken over..
Middeleeuwen
Middeleeuws Schotland, ofwel een Schotland vol gotische kathedralen en abdijen versierd met intrinsieke beeldhouwwerken. Een opvallend voorbeeld daarvan is de Rosslyn Chapel in de buurt van Edinburgh. Dat is niet alleen een kunstwerk, maar ook een soort van cryptische puzzel die nog steeds wetenschappers en bezoekers in de ban houdt. En laten we eerlijk zijn, we hebben allemaal de Davinci Code gelezen of gezien, toch? Of nou ja, bijna allemaal.
Niet alleen de Rosslyn Chapel is zo’n opmerkelijk voorbeeld. Er zijn er nog veel meer voorbeelden van de middeleeuwse pracht in de Schotse beeldhouwkunst. Hier volgen er nog een paar: St. Magnus Cathedral op het eiland Orkney, uit de 12e eeuw. De 13e eeuwse kathedraal Dunkeld Cathedral in Perthshire, of wat dacht je van de eeuwenoude Iona Abbey, op Isle of Iona? Deze abdij is zelfs al gesticht in de 6e eeuw. Alledrie hebben ze de kenmerkende gotische afbeeldingen van beesten, monsters en religieuze figuren op hun pilaren en muren.
Dit zijn natuurlijk slechts een paar voorbeelden die de gedetailleerde en betekenisvolle manier illustreren waarop middeleeuwse kunstenaars beeldhouwwerken gebruikten om verhalen, geloofsovertuigingen en culturele waarden uit te drukken.
Jacobitische expressie
Fast forward dan naar de Jacobitische periode in Schotland, eind 17e eeuw. De alom bekende strijd om een katholieke troon in plaats van een protestantse. Die periode heeft een diepgaande invloed gehad op de kunst en beeldhouwkunst van die tijd. De Jacobitische aanhangers plaatsten vaak monumenten en gedenktekens ter nagedachtenis aan hun leiders en helden die betrokken waren bij de opstanden.
Ook werden er beeldhouwwerken van Jacobitische leiders, zoals Bonnie Prince Charlie (Charles Edward Stuart) gemaakt om hun helden status te benadrukken en het sentiment van hun aanhangers te versterken. Niet zozeer beeldhouwwerken, maar zeker een vermelding waard vond ik, zijn de zogenaamde "Jacobite tear bottles" of traanflesjes. Deze kleine flesjes werden gebruikt om symbolisch de tranen te verzamelen voor de verslagen Jacobitische zaak.
Moderne beeldhouwkunst
Ik maak weer even een grote sprong vooruit naar de moderne Schotse beeldhouwkunst, anders wordt deze blog misschien wel een lange geschiedenisles. De moderne Schotse beeldhouwkunst heeft een bloeiende kunsteducatie en wordt gevoed door internationale invloeden. Kunstscholen zoals de Glasgow School of Art hebben beeldhouwers voortgebracht die hun stempel drukken op zowel lokale als wereldwijde kunstscènes.
Andy Scott is een van de meest herkenbare Schotse beeldhouwers. Zijn beroemdste werk is waarschijnlijk "The Kelpies", twee reusachtige paardenhoofden in Falkirk. Niet van steen, maar wel een waar kunstwerk.
En hoewel van Italiaanse afkomst, mag je de in Schotland geboren Eduarde Paolozzi ook zeker niet vergeten. Hij wordt beschouwd als een invloedrijke figuur in de moderne Schotse kunstscene. En mixt technologie, popcultuur en mythen in zijn sculpturen, zoals "Vulcan" in Edinburgh.
Claire Barclay brengt de conceptuele benadering meer naar voren, zij creëert intrigerende installaties en sculpturen die materialen, ruimte en perceptie onderzoeken.
Ook niet te vergeten, Stoddart, de huidige hofbeeldhouwer van Schotland. De oude mythen en geschiedenis leven dus nog volop in Schotland.
Schotland's dramatische landschappen blijven een bron van inspiratie voor de hedendaagse beeldhouwers. Natuur en kunst omhelzen elkaar hier, dus je hoeft niet vreemd op te kijken als een hedendaags beeldhouwwerk midden in de natuur opduikt en je een verhaal verteld dat diep geworteld is in de ziel van dit land.
Weerspiegeling
De beeldhouwkunst van Schotland weerspiegelt de geest van het land - een samenspel van geschiedenis, cultuur, en de voortdurende zoektocht naar zelfexpressie. Van mystieke stenen cirkels tot gedurfde moderne kunstwerken. Elke beeldhouwer vertaalt zijn of haar verhaal over deze rijke traditie. Het is niet alleen een visuele weergave van de geschiedenis, maar ook een land dat zijn erfgoed omarmt en die omzet in kunst.
Wat is jouw favoriete kunstwerk dat je ooit hebt gezien, of dat nu in een museum is, op straat staat of ergens in de natuur verborgen ligt? En welke betekenis raak jij in dat kunstwerk?
Ik ben benieuwd naar jouw persoonlijke ervaring! Laat het me weten in de reacties hieronder. En vergeet niet om deze blog te delen als je hebt genoten van de reis door de tijd en de prachtige wereld van Schotse beeldhouwkunst. Tot de volgende reis.
