(Let op: deze blog is al eerder op mijn oude website verschenen, echter ivm wisseling van hostingpartij opnieuw geplaatst - excuus voor eventuele verwarring)
Omdenken
Met de titel van deze blog kun je alle kanten op. Want van zwaar naar licht, dat kan over van alles gaan. Bij mij gaat het over beeldhouwen en het verplicht moeten omdenken in mijn beeldhouwreis. Over hoe ik heb om moeten omschakelen van zware naar lichtere stenen, en daarmee dus ook van grote naar kleine(re) beelden. Waarom ik dat moest doen lees je in deze blog. Het is de meest persoonlijke blog tot nu toe, dus wellicht wat anders dan anders. Maar ik zeg altijd maar zo, er gaat niets boven variatie..
Als je iets heel graag doet, en dat is in dit geval nog zachtjes uitgedrukt, en je kunt het steeds minder en uiteindelijk helemaal niet meer, dan ga je vanzelf op ontdekking hoe je dat op een andere manier nog wel steeds kunt blijven doen of weer doen. Tenminste zo kijk ik er tegenaan, benieuwd hoe jij dat ziet.
Uitdaging
In mijn blog ‘Hoe het begon’ kun je niet alleen lezen hoe mijn beeldhouwcarrière is begonnen, maar ook de uitdaging die ik na een x aantal jaar tegenkwam. De eerste 7 jaar dat ik beeldhouwde maakte ik voornamelijk grotere beelden, denk aan stenen van zo’n 50 a 60 kilo. Bij sommige stenen had ik hulp nodig om ze op de ‘bok’ (de beeldhouwtafel om het zo maar te zeggen) te krijgen, maar de meesten tilde ik zelf. Wellicht niet helemaal verantwoord, maar ik wist toen nog niet dat mijn rug er zo slecht aan toe was als later bleek..
Toch even een tipje van de sluier als je nog niet de blog hebt gelezen (dus beetje ‘spoiler alert’), anders is deze blog wellicht wat mysterieus om verder te lezen. Door een ongeluk heb ik rugletsel opgelopen wat in de loop der jaren steeds erger is geworden en uiteindelijk heeft geresulteerd in drie rugoperaties in een periode van 3 jaar tijd.
De twee jaar voorafgaand aan de eerste rugoperatie (2019) waren jaren van steeds minder kunnen, in alles dus ook qua beeldhouwen. Tot het uiteindelijk helemaal niet meer ging. In 2019 ging het zo slecht dat ik uiteindelijk alleen nog maar kon liggen en 24/7 (zenuw) pijn had en bijna niet meer kon lopen. Het ging zo slecht met mij dat beeldhouwen niet eens meer in mij opkwam, en heel eerlijk gezegd had ik er onbewust al afscheid van genomen.
De rugoperaties waren pittig, met na elke operatie 3 maanden in bed liggen, waarna er een periode van minimaal een jaar revalidatie volgde. De bedoeling was dat het met 1 rugoperatie klaar zou zijn, maar dat is helaas wat anders gelopen. Tussen oktober 2019 en juni 2022 ben ik dus uiteindelijk drie keer aan mijn rug geopereerd. Door de zwaarte van de ingrepen, en de bijbehorende revalidatie, heb ik minstens vier jaar niet meer kunnen beeldhouwen. Dat had uiteraard ook niet de eerste prioriteit toen, het weer kunnen lopen en bewegen zonder al te veel pijn was de hoogste prioriteit.
Creatieve kriebel
Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan.. of noem het de creatieve kriebel die toch weer steeds sterker werd. Ondanks nog wat beperkingen na de 3 operaties. Lang staan zit er niet meer in, zwaar tillen al helemaal niet en beitelen op harde steen blijkt erg pijnlijk voor mijn rug en de schroeven die erin zitten. Nou zul je misschien denken, dan ga je toch niet meer beeldhouwen?
Wat mij betreft dus wel. Want als iets één van je passies is, en uiteindelijk ook mijn werk, dan sta je daar toch heel anders in en ga je op zoek naar een alternatief, van zwaar naar licht. Heel simpel gezegd, er miste iets in mijn leven omdat ik niet meer kon beeldhouwen. Ik was wel op kleinere schaal creatief bezig, maar dat gaf zeker niet zo veel voldoening als het creëren van beelden. Dus toen de pijn gelukkig minder werd en niet al mijn energie opvrat, kwam toch die creatieve kriebel weer terug. Ook al had ik in eerste instantie nog geen zicht op wat ik wel en niet weer zou kunnen op dat gebied.
Fysieke bezigheid
Beeldhouwen is een fysieke bezigheid, misschien wel meer dan dat je je realiseert. Dat begint al bij het uitzoeken van stenen. Die liggen vaak niet op hoogte en het is soms ook zoeken (en dus bukken) en schuiven tussen de verschillende stenen die er liggen om de juiste er tussenuit te kiezen. De stenen moeten vervolgens in de auto, en thuis eruit, en op hun voorlopige plekje gelegd worden totdat ze aan de beurt zijn om te bewerken. Het tillen van de stenen op de bok blijft soms een wat uitdagende bezigheid. Vervolgens krijg je het optillen en dragen van de zandzak, waar ik de steen op leg zodat deze niet wegschuift tijdens het beeldhouwen.
En dan begint pas het daadwerkelijke beeldhouwen, of het werken aan het beeld. Omdat ik alles met de hand doe, is het soms fysiek ook wat uitdagender dan met elektrisch gereedschap. Dat is echter een principe kwestie dat ik dat laatste bewust niet doe. Voor mij zit de extra ‘touch’ er onder andere in dat ik al mijn beelden met de hand maak, van A tot Z. Het beeldhouwen zelf is in die zin fysiek dat je, afhankelijk van de hardheid van de steen en de grootte van de steen, in het begin flink moet hakken en beitelen om de vorm erin te krijgen.
Beeldhouwen is ook een bezigheid waarbij je het merendeel staat, soms kun je zitten maar het meeste gebeurd toch staand. Kortom, als je fit bent geen probleem, maar als je wat fysieke uitdagingen hebt, om het zo maar te noemen, dan zitten er aardig wat uitdagingen en hobbels in.
Omslagpunt
Misschien dat je het al wel door hebt, maar ik probeer altijd alles van de positieve kant te bekijken, een instelling die mij al ver heeft gebracht. Mijn hele leven stond op zijn kop door het ongeluk, de uitval en de rugoperaties. Ik was feitelijk terug weer bij af of nul, geen baan, fysiek bij een nulpunt, zo niet eronder, en sociaal was het ook een periode van eb, om het zo maar te noemen. Als je al zo lang buiten de maatschappij staat heeft dat ook ongewild een impact op je sociale situatie. Kortom, een emotionele, fysieke en mentale achtbaan waar ik in zat zonder zicht op wanneer die stopte. Ik moest accepteren dat ik heel veel, zo niet bijna alles, voorlopig of soms permanent niet meer kon en dus moest veranderen. Nu ben ik allergisch voor het woord moeten, maar in deze had ik geen keuze.
In mijn vocabulaire komt overigens ‘kan niet’ niet voor, maar ook dat zul je al wel door hebben. Ik kon twee dingen doen, of ik kon het beeldhouwen als verleden tijd beschouwen, of ik kon op zoek gaan naar een andere manier waardoor ik toch kon blijven beeldhouwen. Het voordeel van zoveel verplichte bedrust is dat je heel veel uit kunt broeden.. Maar ik durfde pas over eventueel weer gaan beeldhouwen gaan nadenken na de derde rugoperatie, toen bleek dat die uiteindelijk het gewenste effect bleek te hebben.
Mogelijkheden
Denken in mogelijkheden, ik houd ervan en ben er ondertussen een kei in geworden. Creatief denken op een andere manier, maar net zo belangrijk. Het is vaak een mindset ding. Je kunt bij de pakken neer gaan zitten zodat alles zwaar(der) lijkt, of je kunt denken ‘wat kan ik nog wel?’, zodat alles veel lichter lijkt, en ook is. Nu heb ik twee super rolmodellen in mijn ouders die ook allerlei fysieke tegenslagen hebben gehad, en nog hebben, maar ondanks dat toch een succesvolle zaak hebben opgebouwd, en mij en mijn zussen altijd hebben laten zien dat je ondanks fysieke uitdagingen je heel veel, zo niet alles, kunt doen. Als je maar wilt. En gaat iets linksom niet, dan kan het wellicht rechtsom, onderlangs, tussendoor, bovenover, of .. nou ja je begrijpt vast wel wat ik bedoel.
Voordat ik nu misschien hele groepen mensen over mij heen krijg, uiteraard zijn er, oprecht helaas, altijd situaties waar het soms toch niet kan. Daar ben ik mij terdege van bewust. Naast het feit dat ik geluk heb gehad dat het door de operaties fysiek weer beter gaat met mij, en dat er voor mij wel een oplossing was. En, dat de operaties goed zijn gegaan en ik niet verlamd ben geraakt, want dat was ook nog een scenario. Het had ook zeker anders uit kunnen pakken, ook daar ben ik mij van bewust, en elke dag nog dankbaar voor.
Creatieve oplossing
Dat ‘geschreven’ hebbende was het vervolgens wel een enorme omdenk oefening hoe ik dat dan ging aanpakken, dat ‘anders’ beeldhouwen. Zware stenen gingen niet meer, dus over naar lichtere stenen. Harde stenen gingen niet meer, dus over naar zachtere stenen. Veel hakken ging niet meer, dan maar over naar andere technieken en steensoorten die om minder hakken vroegen. Hulp vragen, ook zo’n ‘dingetje’.. maar dat had ik ondertussen wel geleerd. Als je veel zaken niet meer kunt dan is hulp vragen minder moeilijk, geloof me, dan ben je al lang blij dat mensen je willen helpen.
Dan het fysieke gedeelte van het beeldhouwen. De stenen waren dus al kleiner en lichter, maar dan bleven er toch wel wat fysieke handelingen over. Zoals het tillen van de steen en de zandzak op de bok. Als ik dat nu doe klinkt in mijn hoofd de revalidatietherapeut: ‘goed door de knieën, buikspieren aanspannen en met beleid’. Vooral dat laatste is voor mij nog best een uitdaging. Ik probeer dan ook de stenen / de beelden waar ik aan werk zo veel mogelijk wat hoger weg te leggen, scheelt weer bukken. Ach, je wordt er vanzelf slimmer in.
Het tillen van de zandzak op de bok is een mooie oefening voor mijn core stability, en een goede vervanging voor de oefening met de kettlebell 😁 Je had al door dat ik van praktisch houd toch? Kon ik voorheen langere tijd achter elkaar beeldhouwen, en was ik in het begin de hele dag ermee bezig, dat ging nu niet meer. Dus kortere stukken en minder lang op een dag. Starten bij vijf minuten en langzaamaan heb ik dat opgebouwd naar nu een half uur gevolgd door een pauze. Op dit moment beeldhouw ik maximaal 2 uur per dag over een dagdeel verdeeld. Keuzes maken, ook hierin. Waar ik in het begin mentaal in de weerstand ging ‘ik kan toch niet maar x minuten of een half uur beeldhouwen!’ tot je realiseren dat het of dat was, of niet, tja dan is de keuze toch snel gemaakt.
Een goede werkhoogte is altijd belangrijk, maar nu helemaal. De bok moet op de juiste hoogte zijn anders hoef ik er niet eens aan te beginnen. En op de dagen dat het fysiek minder gaat, yep, die zijn er ook nog, dan niet beeldhouwen. Ook al kriebelt het nog zo hard. Er is altijd wel wat anders rondom het beeldhouwen en mijn creatieve bedrijf te doen. Schetsen voor nieuwe beelden, nieuwe ideeën uitbroeden om maar wat voorbeelden te noemen.
Dat is ook een van de redenen dat ik begonnen ben tijdens mijn herstel van de rugoperaties van het beschilderen van steentjes. Dat kun je zelfs liggend in een hoek van dertig graden in bed doen.
Heruitvinden
Voorheen had ik nog nooit met speksteen gewerkt, vaak wordt dit toch gezien bij beeldhouwen als ‘de easy way out’ zonder hier ook weer mensen te kort te doen, maar je zult begrijpen dat een beeld maken van zeg marmer toch andere technieken en uitdagingen vraagt, dan werken met speksteen of zeepsteen zoals het ook wel genoemd wordt. Maar he als het dat is of niet… snap je. Het heruitvinden dwingt je om goed zaken tegen elkaar af te wegen en hier en daar concessies te doen. Ander materiaal kan al een wereld van verschil betekenen. Ik werk nu veel met speksteen wat vaak inhoud dat ik helemaal niet hoef te hakken, maar uit de voeten kan met verschillende beiteltjes, het voordeel van zachte steen.
Drijvende Kracht
Passie, passie, passie en o ja, doorzettingsvermogen. Dat zijn wel mijn drijvende krachten geweest bij het overwinnen van de vaak fysieke obstakels van het willen blijven beeldhouwen. Als je iets graag genoeg wilt, vind je vaak ‘vanzelf’ wel een oplossing. Nu gaat niets in het leven vanzelf, maar echt, waar een wil is … Ik geniet nu nog meer van het beeldhouwen, omdat ik het een tijd lang niet heb kunnen doen en het ook lange tijd onzeker was of het weer zou kunnen. Ja, ik heb meer pijn als ik beeldhouw, maar dat heb ik er voor over. Dat zijn keuzes die ieder voor zich maakt. Sterker nog ik heb er mijn beroep van gemaakt. Over passie gesproken.
Nieuwe start
Ja, je leest het goed. Ik heb er nu definitief mijn beroep van gemaakt. Sinds afgelopen zomer heb ik namelijk de knoop doorgehakt, en kunnen hakken, dat ik volledig voor mijn creatieve bedrijf ga. Kunnen, omdat het fysiek gelukkig steeds beter gaat, daar ben ik zo ontzettend dankbaar voor. Uiteindelijk had ik wel een andere weg gevonden als ik het niet meer had kunnen doen, daar ben ik ook van overtuigd, maar gelukkig heb ik die keuze niet hoeven maken.
Ik ben geboren met een enorm aanpassings- en doorzettingsvermogen en veerkracht. Een super combinatie, zeker samen met mijn positieve kijk op het leven. Hoe vaak ik ook, letterlijk en figuurlijk, ben gevallen, ik krabbel altijd wel weer op. Soms duurt blijf ik wat langer liggen, maar altijd grijp ik mij weer in mijn nekvel en maak het beste van de situatie waar ik mee te dealen heb. In de jaren sinds het ongeluk heb ik die instelling meer dan gewaardeerd en tot in perfectie kunnen verfijnen.
Het is geweldig, en soms nog wat onwerkelijk, om weer te kunnen beeldhouwen, weer van niets iets te creëren. Kleinere beelden zijn vaak nog wat meer uitdaging dan grotere beelden ben ik achter. Het is maar de vraag of ik op kleinere beelden was overgestapt als ik dat niet had gemoeten. Zo zie je maar alle nadelen hebben ook voordelen.
Boek
Ik kan er een boek over schrijven wat deze reis mij gebracht heeft, o wacht, daar ben ik ook mee bezig. Dit verhaal moet namelijk simpelweg verteld worden, vind ik dan. Deels voor een stuk verwerking vanuit mijn kant, want ik schrijf er nu kort en wellicht wat luchtig over, maar het was vaak alles behalve dan dat. En deels hopelijk ter inspiratie voor anderen. Om te laten zien dat er juist in uitdagingen mogelijkheden zitten. Zeker als je het benadert vanuit de insteek ‘oké, deze situatie is zwaar ‘prut’ maar wat kan er WEL?
Zoals gezegd was het, sinds ik uit de bocht ben gevlogen op een sleetje de afgrond in, zo’n kleine dertig jaar geleden, een achtbaan aan emoties en worstelingen, zowel fysiek als mentaal. En laten we heel eerlijk wezen, om van zwaar naar licht te gaan kun je niet alleen. Zonder een goed vangnet van professionals, maar vooral van familie en vrienden red je het niet. Vraag hulp als je het nodig hebt, dat getuigt juist van kracht in plaats van zwakte. Nogmaals, en ik kan het niet vaak genoeg zeggen, zoek je uitdagingen in mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden en volg vooral je passies.
Aan het begin schreef ik het al, dit is een wat andere blog wellicht, en ook een stuk langer.. , maar zeker een verhaal dat gedeeld mag en moet worden. Dank voor het geduld om het helemaal uit te lezen!
Heb jij ervaringen met het omgaan met verandering en het (toch) blijven volgen van je passies?
Heel benieuwd naar jouw verhaal.
