Intrigerend
In de wondere wereld dat beeldhouwen heet en waar stukken steen en hompen klei worden omgetoverd tot adembenemende kunstwerken, worden twee begrippen vaak door elkaar gebruikt: origineel en uniek. Zijn ze hetzelfde, of is er een (subtiel) verschil dat vraagt om ontdekt te worden? In deze blog neem ik graag samen met jou deze intrigerende vraag, en de twee begrippen, onder de loep: origineel vs uniek, is er een verschil? In het verlengde daarvan dan ook de vraag: is het een origineel en uniek onderwerp voor een blog? Beide, maar dat ontdek je als je de blog verder leest.
Origineel
Laat ik de vraag maar meteen beantwoorden, hebben we dat ook gehad: er is zeker een verschil tussen "origineel" en “uniek”. Hoewel de twee termen wel regelmatig door elkaar worden gebruikt, dat maakt het misschien wat verwarrend. Stel je voor: een beeldhouwer zit in zijn of haar atelier voor een ruw stuk steen, wat als het ware een leeg canvas is. Met een idee in zijn of haar hoofd dat de vonk van inspiratie heeft doen opvlammen.
Het begrip "origineel" komt om de hoek kijken, want als kunstenaars maken we dolgraag originele dingen, tenminste ik wel. Origineel verwijst naar iets dat zijn oorsprong heeft in de bron van inspiratie van de kunstenaar. Het is als een rivier die begint bij de bron, maar onderweg kunnen er verschillende zijriviertjes en poeltjes ontstaan.
Zo ook met het beeld dat ontstaat: hoewel sommige aspecten misschien al zijn ontdekt, zet de kunstenaar zijn eigen draai aan het verhaal, zijn eigen handafdruk op de steen. Zo wordt het origineel als een bekend landschap, maar dan gezien door een unieke bril.
Een heel praktisch voorbeeld, rond de Kerst was ik bezig om een beperkte oplage aan (kerst) engel beeldjes te maken. In de basis niet origineel, maar de uitvoering weer wel omdat ze stuk voor stuk handgemaakt zijn vanuit een uniek stuk steen. Ik zou met de beste wil van de wereld niet een zelfde beeld kunnen maken, simpelweg omdat de steen de uniekheid bepaald van het uiteindelijk beeldje. Hieronder zie je twee kerstengeltjes, hetzelfde en toch ook weer niet.
Hemelse Harmonie gemaakt van wit speksteen
Uniek
Wat ons doet aanbelanden bij het tweede begrip: ”uniek”. Dit verwijst naar iets dat volledig individueel en onderscheidend is. Iets dat nergens anders in precies dezelfde vorm of op dezelfde manier bestaat. Unieke werken hebben geen gelijke en kunnen daardoor zelfs vreemd of anders zijn in vergelijking met wat gebruikelijk is. Je hebt het tenslotte nog nooit gezien. Het unieke wordt vaak in verband gebracht met originaliteit, maar uniek gaat nog een stap verder door te benadrukken dat er geen directe vergelijkbare tegenhanger is. Enig in zijn soort.
Zie het unieke als wandelen door een bos, waar geen twee bomen dezelfde zijn, om het maar weer even praktisch te maken. Uniciteit is de ultieme vrijheid van beeldhouwen, wanneer je je als beeldhouwer overgeeft aan het unieke, dus zonder vooraf vastgestelde plannen of ideeën qua vorm. Want zonder idee in je hoofd improviseer je op basis van je innerlijke ingevingen, en het resultaat is vaak een verrassing, zelfs voor de kunstenaar zelf.
Mijn beelden variëren hierin, als in nog geen idee hebben en de vorm van de steen laten bepalen, versus wel al een bepaalde vorm in gedachten hebben. Nu zul je misschien snel denken aan een heel abstract kunstwerk, of iets buitenaards 🙃 als je leest ‘iets dat je nog nooit gezien hebt’, maar in het voorbeeld van mijn (kerst) engel beeldjes is uniek ook van toepassing. Je hebt ongetwijfeld al ooit wel eens een engel beeldje gezien, maar toch zijn mijn beeldjes, zoals je hierboven kunt zien, enig in hun soort simpelweg omdat de beeldjes niet identiek zijn.
Origineel vs uniek
In tegenstelling tot het origineel, waar je dus vaak elementen van herkenning in kunt zien, wordt het unieke geboren uit een vrije geest. Het neemt afslagen die niemand eerder heeft genomen en ontdekt nieuwe vergezichten. Zoals gezegd kan een uniek kunstwerk vaak wat vreemd lijken in het begin, maar naarmate je dieper graaft, onthult het zijn eigen charme en betekenis.
Het mooie is dat in je creatieve reis als beeldhouwer, je beide concepten kunt verkennen en kunt spelen met zowel het originele als het unieke om beelden te creëren die zowel uit je eigen bron van inspiratie komen als onderscheidend zijn van alles wat eerder is gedaan. Dat is nog eens de ware magie van kunst!
Ontmoeting
Kortom, in de wereld van beeldhouwen kunnen origineel en uniek heel goed hand in hand gaan. Zie het als twee reisgenoten die elkaar ontmoeten tijdens een spontane stop op een schitterende plek. Het origineel kan dienen als een basis, een uitgangspunt dat je bekend voorkomt en je meeneemt op een reis naar het vertrouwde. Het unieke aan de andere kant is als een zijweg die je uitdaagt om je comfortzone te verlaten en nieuwe paden te ontdekken.
In de creatieve reis als beeldhouwer, kun je spelen met zowel het origineel als het unieke. Misschien begint je reis met een origineel concept, maar onderweg neem je spontaan afslagen naar het unieke door te luisteren naar de roep van je innerlijke kunstenaar. Het resultaat? Een meesterwerk dat zowel vertrouwd als onverwacht is - een samensmelting van twee werelden.
Verschil origineel en uniek
Om op de vraag aan het begin van deze blog terug te komen: ja, er is een verschil tussen origineel vs uniek. En ook deze blog is in die zin origineel en uniek. Het idee is ontsproten in mijn creatieve brein, zonder dat het een directe kopie is van een bestaande blog. Tenminste niet voor zover ik mij ervan bewust ben. Ja, het kan onderdelen bevatten die je misschien eerder hebt gelezen, maar door mijn unieke draai cq interpretatie eraan te geven maakt het de blog origineel en uniek.
Weer terug vertalend naar beeldhouwen, want dat is tenslotte de rode draad hier, een tip: onthoud de volgende keer dat je je handen laat dansen over steen, klei of ander materiaal, dat het origineel je de weg kan wijzen, maar het unieke zal je creatieve ziel laten zingen. Ga op reis, omarm beide begrippen en ontdek de magie die ontstaat wanneer originaliteit en uniciteit elkaar ontmoeten in jouw atelier. Het resultaat is oogverblindend.
Hoe belangrijk vind jij originaliteit en uniciteit in kunst?
Leuk als je dat hieronder laat weten, of het nu over schilderijen, boeken, beelden of een andere kunstvormen gaat.
