(Let op: deze blog is al eerder op mijn oude website verschenen, echter ivm wisseling van hostingpartij opnieuw geplaatst - excuus voor eventuele verwarring)
Duurzaam dilemma
Beeldhouwen in steen is, naast dat het een kunstvorm is die al eeuwenlang bestaat, ook één van mijn passies. Maar ik loop al een tijdje tegen een duurzaam dilemma aan bij het beeldhouwen. Want is beeldhouwen in steen nou wel zo duurzaam? Als ondernemer die duurzaamheid belangrijk vindt knaagt dat steeds vaker aan mij. Tijd om mij te verdiepen in welke alternatieven er zijn voor het gebruik van steen. En of ik er wat mee kan en wil. Ik heb 5 duurzame alternatieven voor beeldhouwen in steen gevonden die ik graag met je deel in deze blog. Want naast creatief bezig zijn wil ik met mijn creaties ook zo min mogelijk het milieu belasten. Ontdek in de blog wat voor 5 alternatieven er zijn.
Beeldhouwen en impact op milieu
Eerst een korte toelichting wat voor impact beeldhouwen kan hebben op het milieu. Want daar sta je misschien helemaal niet bij stil. Allereerst is er natuurlijk de winning van de steen zelf, de manier waarop dat gedaan wordt kan een grote impact hebben op de omgeving en het milieu. Dan heb je uiteraard het transport van de steen, maar ook hoe je de steen bewerkt. Doe je dat met elektrisch gereedschap of met de hand. Kortom, er komen meerdere aspecten bij kijken waar je een duurzame draai aan kunt geven. Denk ook aan de gemeenschappen die je ondersteunt waar bepaalde steensoorten gewonnen worden door juist de stenen bij hun te kopen, of via een organisatie die de stenen daar inkopen. Ik zei al het is een echt duurzaam dilemma.
Houtsnijwerk
Een eerste alternatief voor beeldhouwen in steen is werken met hout. Wat wel een hele andere techniek vraagt dan beeldhouwen in steen, maar dat is aan te leren. Maar hoe duurzaam is dan weer het kappen van bomen voor hout om te bewerken? Het klopt dat hout een hernieuwbare grondstof is, en dat het op een duurzame wijze kan worden verkregen. Maar ook hier zit je met transport. Dus op het eerste oog, wat mij betreft, een nog niet zo duurzaam alternatief. We hebben juist meer bomen nodig in plaats van ze te kappen. Wat wel een goed alternatief kan zijn is het gebruik van hout van bomen die gekapt moeten worden omdat ze ziek zijn of verrot. Of hout van omgewaaide bomen.
Gerecyclede materialen
Duurzaam beeldhouwen met een niet natuurlijk product is een ander alternatief. Dan heb ik het over het maken van beelden van gerecyclede materialen. Niet helemaal hetzelfde wellicht als beeldhouwen in de ‘traditionele’ vorm, als in dat je van een stuk steen of hout een beeld maakt. Aan de andere kant creëer je ook hier van ‘niets’ iets. Gerecyclede materialen kunnen zijn: metaal, glas, plastic of resthout. Ongetwijfeld zijn er nog meer materialen te bedenken. Het gaat er in ieder geval om dat het materialen zijn die vaak worden afgedankt als afval, maar die nog prima omgevormd kunnen worden tot bijvoorbeeld mooie kunstwerken. Als we het hebben over duurzaamheid is dit wel een heel goed alternatief, want door het gebruik van gerecyclede materialen draag je bij aan het verminderen van afval en bevorder je een circulaire economie.
Organische materialen
Helemaal duurzaam is het gebruik van organische materialen voor beelden: klei, zand, modder of zelfs voedsel. Hoewel die laatste dan wel weer vergankelijk is.. waardoor je niet lang van een beeld kunt genieten. Wat betreft duur / tijd is dat dan weer niet duurzaam, maar kan wel weer de vergankelijkheid van dingen benadrukken. Dat laatste kan dan weer interessante gesprekken opleveren. Het voordeel, als het gaat over duurzaamheid, van organische materialen is dat ze, over het algemeen, hernieuwbaar en biologisch afbreekbaar zijn. Moet je alleen wel oppassen dat kijkers van je kunstwerk niet het kunstwerk zelf opeten, zoals het geval is met het kunstwerk ‘Comedian’ van Maurizio Cattelan (even los van of je het wel of niet een kunstwerk vindt).
3D-printen
Een hele andere kant dan organisch, kan het gebruik van 3D-printen zijn. Met digitale modellen als kunstenaar ingewikkelde vormen bedenken om ze dan te laten printen in verschillende duurzame materialen, is ook kunst. Denk aan biologisch afbreekbare kunststoffen, of gerecycled metaal. Hoewel je er hier wel een kritische noot bij kunt plaatsen. Want hoe duurzaam zijn bijvoorbeeld biologisch afbreekbare kunststoffen nou echt? Maar dat is een andere discussie voor een andere keer. Het duurzame voordeel van 3D-printen is dat het verspilling vermindert van materialen, je gebruikt namelijk alleen het benodigde materiaal voor het specifieke ontwerp. Het ligt er maar net aan waar als kunstenaar je voorkeur naar uitgaat qua materialen waar je mee wilt werken. Steen, hout en organische materialen hebben meer verbinding met de natuur, 3D printen omarmt meer de technische, moderne kant.
Milieuvriendelijke steensoorten
Mijn hart gaat meer uit naar met steen werken, maar zijn er dan ook milieuvriendelijke steensoorten? Dan heb je het over duurzamere steensoorten ten opzichte van de niet duurzame steensoorten dan echt helemaal duurzaam. Leuker kan ik het niet maken. Duurzame steensoorten kunnen gerecyclede stenen zijn, of steen dat afkomstig is uit duurzame groeves waar herbebossing plaatsvindt. Op die manier kun je als kunstenaar bijdragen aan het verminderen van de vraag naar nieuwe steenwinning en het hergebruiken van reeds bestaande materialen. En mocht je je afvragen wat nou weer duurzame groeves zijn. Dit zijn steengroeves waar steen wordt gewonnen met aandacht voor de ecologische impact, dus die rekening houden met het behoud van lokale flora en fauna.
Ik zelf ben er nog niet echt uit. Zoals al eerder geschreven heb ik een ‘zwak’ voor steen. Dus ik duik nog even wat dieper in de materie wat voor steensoorten dan duurzamer zijn, een mooi onderwerp voor een andere blog.
Alternatieven voor steen
In ieder geval zijn er 5 duurzame alternatieven voor beeldhouwen in steen als je niet perse aan steen gehecht bent. Gelukkig maar, want met deze alternatieven kun je ook volop je creativiteit laten stromen. Ongetwijfeld zijn er nog meer alternatieven die ik hier niet genoemd heb. Voel je vrij om dat onderaan deze blog aan te vullen bij de reacties.
Of je nu kiest voor het gebruik van hout, gerecyclede materialen, organische materialen, 3D-printen of milieuvriendelijke steensoorten voor je creaties, gelukkig heb je als kunstenaar vandaag de dag meer mogelijkheden dan ooit om duurzaam te beeldhouwen. Door bewuste keuzes te maken in materialen, en ook in je processen, kun je als kunstenaar en /of creatief persoon op die manier bijdragen aan een betere wereld. Zo creëer je waarde op meerdere vlakken. Niet alleen door je creaties te delen met de wereld, maar ook door de manier waarop je ze gemaakt hebt met oog voor het milieu. Een win win wat mij betreft.
Zou voor jou het materiaal waarvan een beeld gemaakt is, met oog voor het milieu, een reden zijn om het juist wel of niet te kopen?
Leuk als je dat laat weten hieronder bij de reacties.
